Hasarlı elektrolitik kondansatörler
Bugün, enerji verildiğinde mavi ekrana düşerek kendini yeniden başlatan bir bilgisayarın sorununu çözmek için, oldukça uzun ve zorlu dakikalar geçirdim. İlk olarak hasar görmüş ya da bozulmuş BIOS Setup ayarlarından kaynaklanabileceğini düşünerek, Load Setup Defaults seçeneğini uyguladım, düzelmeyince ardından da reset jumper'ını kullanarak BIOS Setup ayarlarını sıfırladım. Sorun devam etti. RAM den kaynaklanabileceği varsayarak çalışır olduğundan olduğum bir başka RAM'i takarak denedim. Parça eksiltme yöntemiyle tüm parçaları kontrol ettim. Malesef arıza çözülmemekle kalmadı, artık sistem hiç açılmaz olmuştu.
Statik elektrik yükünden kaynaklanabileceğini düşünerek vucudumuzdaki statik elektriği odamızın duvarına boşalttıktan sonra, sistemdeki çıplak iletkenlerin her birini güzelce elledik. Ardından da uzayda çalıştırdık. Yani sistemi kasasından çıkartıp dış ortamda enerji verdik. Bazen sistemin açılmaması sıfırlanmış veya kısadevre olmuş BIOS pillerinden de kaynaklanabiliyor. Avometre ile pil'i de ölçtük. ~3V civarlarında bir değer gösterdi. 1.5V altında bile düzgün çalışan sistemler gördüm. Tolga Kapukaya kardeşimin önerisiyle, önce biyo enerji diyerek yemeğe çıktık, tabi buradaki asıl maksadımız makineyi dinlendirmekti. Yemeğe giderken, acaba öyle mi diye kendime sormadan edemedim. İlk akla gelen yöntemleri uygulamamıza rağmen ilk durumdan daha kötü bir durumda sistemi bırakmanın verdiği motivasyon bozukluğuyla biraz ara verdik. Neyse... Durum 1-0, makine galip. Bir süre sonra döndüğümde sistemin artık çalıştığını gördüm. Fakat mavi ekrana düşme sorunu hala devam ediyordu. Dinlendirme fikri işe yaramış ve başladığımız noktaya geri dönmüştük. Durum artık 1-1. Maç devam ediyor. Harcadığımız bir iki saatin sonunda, makineyi dinlendirmemizin arızayı teşhis etmede ışık tutması dışında elle tutulur birşey elde edememiştik. Demekki sistemin çalışmasıyla birlikte ısı yayan sistem elemanları üzerinde odaklanmamız gerekiyordu. İlk kontrol ettiğimiz yer işlemci ile soğutucu arasındaki termal yapıştırıcı oldu. Soğutucu yeterince ısınmıyordu zaten. Sonunda arızanın nedenini tespit edebildik. Bu son durağımız oldu.
Arızaya neden olan anakart üzerindeki şişmiş ve elektrolitik sıvısını sızdırmış kondansatörlerdi. Aşağıda resimlerini görebilirsiniz. En baştan beri farkedemediğimiz karttaki kondansatörlerin büyük çoğunluğunun tepesinin eleşmiş olmasıydı. Kondansatörleri yenileri ile değiştirince sistem normale döndü.
Normalde bu elemanların tepelerinin hafif çukur olması gerekir. Ayrıca arıza durumunda içindeki sıvıyı genleştirerek patlamaya sebep olabilirler. Bunun olmaması için tepelerinde yarıklar açılarak tüpün basınca karşı direnci zayıflatılmıştır. Bu sayede kondansatör sadece sıvısını dışarı sızdırmakla yetinir.
Kondansatörlerin bozulmasının başlıca nedenleri dengesiz şehir şebekesi, kalitesiz güç kaynağı ve kullanım ömrünün sonuna yaklaşması nedeniyle elektrolitik sıvısı azalan kondansatörler ve kasa içindeki sıcaklığın yeterince iyi dengelenememesi sayılabilir. Aşağıda sözünü ettiğim türden hasarlı kondansatörlere ait resimler yer alıyor.
----------------------------------------
İşyerinde benzer bir durum başıma geldiği için başınıza gelirse bilginiz olsun diye ekledim.Sakın ola kendiniz değiştirmeye kalkmayın ehil bir elektronikçiye yaptırın.10-20ytl arası bir ücrete hallediyorlar.